บทความนี้ยาวหน่อย แต่อยากให้เพื่อน ๆ ผู้ประกอบการร้านอาหารอ่านอย่างตั้งใจเป็นพิเศษและค่อยๆ ทำความเข้าใจกับเนื้อหาทีละหัวข้อ ๆ เพราะเป็นอีกหนึ่งเรื่องที่สร้างปัญหาให้กับผู้ประกอบการร้านอาหารในยุคนี้มานักต่อนัก นั่นก็คือ เรื่องของการทำการตลาดออนไลน์ ปัจจุบันยากจะปฏิเสธได้ว่า เครื่องมือการตลาดออนไลน์ที่ร้านอาหารนิยมใช้หนีไม่พ้น เฟซบุ๊ก / ไลน์ / ไอจี โดยเฉพาะเฟซบุ๊กเป็นเครื่องมือหลักที่ขาดไม่ได้ แต่ในขณะเดียวกันเฟซบุ๊กก็สร้างความเจ็บปวดให้กับใครหลายคนกับการยิงแอดจนกระเป๋าฉีกแต่ยอดไม่ปัง เรามีบทวิเคราะห์และแนวทางออกของการทำการตลาดออนไลน์ให้สำเร็จจากบุคคลซึ่งเป็นผู้เชียวชาญด้านการตลาดออนไลน์และเป็นที่ปรึกษาด้านการตลาดออนไลน์ให้กับ SME สำเร็จมาแล้วหลากหลายแบรนด์ คุณเกียรติรัตน์ จินดามณี ผู้ก่อตั้งและ CEO บริษัท เถ้าแก่ใหม่ เอ็นเตอร์ไพรส์ จำกัด มีทางออกที่น่าสนใจในการทำการตลาดออนไลน์ให้ได้ติดตามกัน
มุมมองต่อการทำการตลาดออนไลน์กลุ่มธุรกิจร้านอาหาร?
“จริง ๆ ธุรกิจอาหารก็ไม่ต่างอะไรกับธุรกิจอื่น ๆ ในการทำการตลาดออนไลน์เท่าไหร่นัก เพราะทุกธุรกิจก็ต้องมีการแข่งขัน และปรับตัว อาจจะมีจุดที่ยากแตกต่างกันไปบ้าง เพราะร้านอาหารต้องสื่อสารออกไปให้ได้ว่า ร้านของเรามีดีอย่างไร เดี๋ยวนี้แค่บอกว่าอร่อยผมว่ามันไม่ตอบโจทย์ เพราะคำว่าอร่อยมันเป็นเรื่องพื้นฐานที่อาหารทุกร้านต้องทำให้ได้ และเป็นสิ่งที่ลูกค้าคาดหวังอยู่แล้ว แต่จุดที่แตกต่าง จุดที่ดีกว่าร้านอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็น วัตถุดิบ บรรยากาศ รายละเอียดเล็กๆ น้อยคือสิ่งที่ร้านต้องสื่อสารออกมาให้ชัดเจน จุดนี้แหละถ้าร้านไหนทำได้ดีการตอบรับก็ดีตามมา”
“นอกจากจะแข่งขันกับร้านอาหารอื่นๆ แล้ว เจ้าของร้านยังจำเป็นที่จะต้องแข่งขันกับการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีด้านการตลาดออนไลน์อีกด้วย ไม่ว่าการปรับวิธีการแสดงผลของโพสใน Facebook หรือแม้กระทั่งการลงโฆษณาที่ต้องใช้ทักษะความรู้ความชำนาญที่มากขึ้น แถมยังมีค่าใช้จ่ายที่สูงมากยิ่งขึ้นด้วย ถ้าไม่ปรับ ไม่มองหาช่องทางอื่นเพิ่ม มีหวังกระเป๋าฉีกเอาได้เลยทีเดียว”
ลงโฆษณาเฟซบุ๊กยังคุ้มค่าอยู่ไหม
“ส่วนตัวมองว่ายังโอเคครับ เพียงแต่เราต้องเพิ่มทักษะ เราต้องเรียนรู้ฝึกฝนให้เชี่ยวชาญมากยิ่งขึ้น ส่วนนี้เองหากเราไม่ชำนาญเราก็ลำบาก แต่ก็พอมีทางออกนั่นก็คือใช้บริการ Outsource ที่มีความชำนาญเข้ามาดูแลเรื่อง Content และเรื่องของการทำโฆษณา แต่ร้านอาหารก็จะแตกต่างจากธุรกิจประเภทอื่นถ้าจะใช้บริการ Outsource ก็ต้องมั่นใจว่าเข้าใจธรรมชาติความต้องการของลูกค้ากลุ่มร้านอาหารดีพอ”
“นอกจากทำในเพจของร้านอาหารเองแล้ว ผมแนะนำว่าเราควรที่จะทำรีวิว ใน Fanpage ที่เขาทำเกี่ยวกับรีวิอาหารซึ่งปัจจุบันมีอยู่หลายเพจนำเสนอได้น่าสนใจ ไม่ว่าจะออกมาในรูปแบบของ Clip VDO หรือรูปภาพ เห็นแล้วผมเองก็น้ำลายสอ อยากจะตามไปกินแทบทุกร้าน ดังนั้นถ้าร้านอาหารแบ่งงบประมาณจากการลงโฆษณาแค่ในเพจตัวเอง มาลงในเพจรีวิวเหล่านี้ ลงทุนจ้างมาทำรีวิวก็มีโอกาสผลลัพธ์จะได้มากขึ้นเป็นทวีคูณ ผมเห็นมาหลายร้านแล้วครับ ดังกันข้ามคืนทีเดียว แต่ทั้งนี้ร้านอาหารเองก็ต้องเตรียมรับมือเรื่องนี้ไว้ด้วยนะครับ หากกระแสติดขึ้นมาเราก็ต้องรับมือให้ทันกับความคาดหวังของลูกค้าด้วย”
เมื่อการลงคอนเทนต์ดี ๆ แค่ใน Facebook ไม่เพียงพออีกต่อไป
“ผมว่าผู้ประกอบการเองต้องทำความเข้าใจส่วนนี้เพิ่มอีกนิด หากเราลงคอนเทนต์หรือโพสต์อะไรสักอย่างเพื่อให้ลูกค้าเห็นแล้วอยากมาทานร้านเรา ด้วยความที่ปัจจุบันอัตราการมองเห็นใน Fanpage มันต่ำเตี้ยมาก เช่นว่า เรามีคนไลค์สัก 1,000 คน โพสแต่ละครั้งอาจจะทำให้คนเห็นแค่ 10-30 คนเท่านั้นเอง ซึ่งถือว่าน้อยมากเมื่อเทียบกับสิ่งที่เราลงทุนทำคอนเทนต์ไป หากต้องการให้คนเห็นมากขึ้น มีแค่ช่องทางเดียวคือ โฆษณาจ่ายเงินให้กับ Facebook นั่นก็เป็นงบที่เราก็ต้องจ่ายมากขึ้นเพื่อให้อัตราการมองเห็นเพิ่มยิ่งขึ้น”
“โดยส่วนใหญ่แล้วกลุ่มคนหรือ SMEs ที่เข้ามาพูดคุย ปรึกษากับผม ผมมักจะแนะนำไปว่า หากเราทำคอนเทนต์ดี ๆ แล้วก็ไม่ควรเก็บไว้แค่ Facebook เราควรมีเว็บไซต์เป็นหลักของเรา หรืออย่างน้อย ๆ ก็ควรหาพื้นที่พวก blog ฟรีเช่น Blog spot นำเนื้อหาคอนเทนต์ดี ๆ ไปลงไว้ที่นั่นด้วย เหตุผลเพราะว่า Content ที่เราลงใน Facebook ลูกค้าแทบไม่มีโอกาสค้นหาเจอใน Google เลย เราพยายามทำสิ่งดี ๆ แต่ลูกค้ามีโอกาสเห็นแค่ครั้งเดียว จะมานั่งค้นหาใน Facebook ก็ไม่ค่อยมีใครทำเสียเท่าไหร่ ส่วนใหญ่แล้วก็มักจะค้นหาที่ Google มากกว่าครับ”
คนจะไปหาร้านอาหารอร่อยทานจากสิ่งที่เห็น และ คำบอกเล่า รีวิว
“ลูกค้าโดยส่วนใหญ่ ไม่ว่าจะเป็นร้านอาหาร ร้านค้าทั่วไปก็ตามที กว่าเขาจะตัดสินใจซื้อสินค้า ไม่ใช่ว่าเห็นใน Facebook แล้วซื้อเลยทุกคน แม้จะมีบ้างแต่ก็เป็นส่วนน้อย ส่วนใหญ่เห็นแล้วหากสนใจก็มักจะสืบค้นหาข้อมูลเพิ่ม ใน Google ดูสิว่าร้านอาหารนี้มันอยู่ตรงไหน แล้วมีรีวิวร้านอาหารไว้ที่ไหนบ้างหรือเปล่า เดี๋ยวนี้พฤติกรรมคนเป็นแบบนี้จริง ๆ แทบทุกธุรกิจ”
“คราวนี้ปัญหาก็มักจะมาตกกับร้านอาหารที่ค้นหาอย่างไรก็ไม่เจอ บน Google นี่สิครับ เลยทำให้โอกาสในการขายน้อยลง แล้วก็พยายามมุ่งไปทุ่มงบประมาณส่วนใหญ่ไว้ที่ Facebook เพียงอย่างเดียว ก็ยิ่งไปกันใหญ่เลย ทางออกที่ร้านอาหารควรทำคือ หาช่องทางเพิ่มเพื่อจะทำให้เว็บไซต์หรือร้านค้าของเราหาเจอใน Google ให้ได้ครับ มันเป็นการกระจ่ายความเสี่ยงไม่ฝากชีวิตไว้กับ Facebook เป็นหลัก”
วิธีเบื้องต้นที่ร้านอาหารทำเองได้เพื่อให้ร้านติดอันดับ หาเจอใน Google
“ภาษาทางการในการทำให้ร้านค้าของเราติดอันดับดีๆ ใน Google เขาเรียกกันว่า SEO (Search Engine Optimization) การจัดอันดับใน Google นั้นมีเงื่อนไข ปัจจัยอยู่กว่า 200 เงื่อนไข แต่ผมขอเน้นที่จำเป็นต้องทำก่อน คือการจัดบ้านเราให้ดี มีระเบียบ มีการอัตเดตเนื้อหาอยู่เสมอ เขาเรียกว่าการทำ On Page SEO กับการทำป้ายบอกทาง หรือ สะพานบอท เพื่อที่จะเชื่อมโยงระบบค้นหาข้อมูลของ Google มาเก็บข้อมูลจากเว็บไซต์เขาเราไปจัดอันดับ”
“ถ้าจะให้พูดเรื่องเหล่านี้คงยาวครับ เอาเป็นว่าอะไรที่เจ้าของร้านอาหารพอทำได้ ผมแนะนำประมาณนี้ครับ
1.เริ่มจากตัวแฟนเพจที่เรามี การตั้งค่าให้เหมาะสม กับคำค้นหาที่ลูกค้าจะค้นหาเจอ เช่น เรามีร้านอาหารอยู่ที่ลาดพร้าว การตั้งชื่อในแฟนเพจ อาจจะตั้งเป็นชื่อว่า “ร้านอาหารครัวขายดี ลาดพร้าว” อย่างนี้เป็นต้น ในส่วนของเกี่ยวกับ (About us) ก็ควรที่จะมีคำค้นหา “ร้านอาหาร….. ลาดพร้าว” อยู่ด้วยเช่นกัน เพราะเวลาคนเขาค้นหาใน Google เขาอาจะค้นหาคำว่า “ร้านอาหาร ลาดพร้าว” ก็เป็นได้ นั่นหมายความว่าโอกาสที่จะเจอร้านเราก็มีสูงขึ้น
2.การปักหมุดแผนที่ใน Google Map เป็นอีกช่องทางในการช่วยให้ค้นหาพบร้านค้าของเรา ใส่ชื่อร้าน พร้อมระบุ Location เหมือนกับของเรื่องแฟนเพจที่กล่าวมาครับ ระบบการค้นหาของ Google เดี๋ยวนี้จะนำเรื่องของ Location Base เข้ามาเกี่ยวข้องด้วย เช่นว่า เราไปอยู่เชียงใหม่ หากเราค้นหาคำว่า “ร้านอาหาร” เพียงอย่างเดียว เจ้า Google ก็จะนำร้านอาหารที่อยู่ในบริเวณใกล้เคียงที่เราอยู่มาแสดงเท่านั้น นั่นเท่ากับว่าหากเราปักหมุด ก็ช่วยให้เราได้ค้นหาเจอได้ในอันดับที่ดีนั่นเอง
3.การมีเว็บเป็นของร้านค้าเอง เป็นสิ่งจำเป็นอย่าคิดว่าตกยุค เพราะเอาเข้าจริง Google มีอิทธิพลต่อการค้นหามากกว่า นอกจากนั้นแล้วการลงบทความหรือคอนเทนต์ดี ๆ เป็นประจำอย่างสม่ำเสมอ อาทิตย์ละ 3-4 บทความเป็นอย่างน้อยจะทำให้ Google เข้ามาเก็บข้อมูลในเว็บเรา และจะช่วยให้อันดับเราดีขึ้นเรื่อยๆ และมั่นคง
4.ถ้ายังไม่มีเว็บการสร้าง Micro Sale Page ในเว็บที่เป็น Directory ที่มีความน่าเชื่อถือ ก็เป็นอีก 1 ช่องทางที่ร้านอาหารสามารถทำเองได้ เป็นการประหยัดงบประมาณ และได้ประสิทธิ์ภาพค่อนข้างสูง เพราะพวกเว็บ Directory เหล่านี้ช่วย Google จัดข้อมูลดาต้าเบต ไว้เป็นหมวดหมู่ ทำให้ Google เองไม่ต้องยุ่งยาก ถือเป็นทางลัดในการสร้างร้านอาหารเราได้ติดอันดับ Google เลยทีเดียว”
สร้าง Micro Sale Page สำหรับคนที่ยังไม่มีเว็บไซต์ กรณีมีเว็บไซต์แล้วก็จะยิ่งดี
“อาจจะงงกัน Micro Sale Page คืออะไรใช่ไหมครับ ไม่มีอะไรมากครับ มันก็คือหน้าข้อมูลสินค้าเราที่นำไปโพสไว้ในเว็บที่ทำหน้าที่เป็นเว็บ Directory นี่แหละครับ เป็นการเริ่มต้นง่ายๆ สำหรับคนที่ยังไม่มีเว็บไซต์แต่ต้องการให้ร้านค้าเราค้นหาเจอบน Google เพิ่ม”
“สำหรับ Directory ที่ผมใช้เองและมักแนะนำให้กับเพื่อนๆ SMEs ใช่คือ AiYellow.com เป็นระบบสมุดหน้าเหลืองที่มีมากว่า 100 ปีครับ และพัฒนามาเป็นสมุดหน้าเหลืองออนไลน์กว่า 10 ปี ดังนั้น Directory นี้จึงมีความน่าเชื่อถือสูง Google ให้ความสำคัญในการจัดอันดับดีเป็นอันดับต้นๆ ของโลก”
“นอกจากเราได้ Micro Sale Page ที่ติดอันดับหน้าแรกแล้ว หากเรามีแฟนเพจ เว็บไซต์ เจ้า Directory นี้ก็จะทำหน้าที่เป็น “สะพานบอท” ที่จะเชื่อมโยงไปยังเว็บไซต์ และแฟนเพจเราได้ ถือว่าคุ้มค่ามากเลยทีเดียว”
“ผมมีตัวอย่าง Micro Sale Page และคำค้นหาที่เขาใช้ แล้วคนค้นหาสามารถค้นเจอในหน้าแรก อันดับดี ๆ
จากตัวอย่างเป็นผลลัพธ์ที่ได้จากการแนะนำให้เพื่อนๆ SMEs ได้นำไปใช้กัน ปรากฏว่ามีคนค้นหาสินค้าเขาเจอมากขึ้น ยอดขายก็มีการเปลี่ยนแปลงไปในทางทีดี เมื่อเทียบกับงบที่ลงทุนไปแค่หลักร้อยต่อเดือนหรือหลักพันต่อปี”
“ร้านอาหารเองก็สามารถที่จะลองนำ Micro Sale Page ไปใช้ในการช่วยกระตุ้นยอดขายได้ครับ ส่วนนี้หากร้านไหนสนใจฝากเรื่องผ่านทาง “เพื่อนแท้ร้านอาหาร” หรือจะประสานมาทางทีม Taokaemai ได้เลยครับ ผมยินดีให้คำปรึกษาเป็นกรณีพิเศษครับ”
เพิ่มช่องทางขายด้วยจัดส่งแบบ Delivery มี Application รองรับมากมาย
“อีกหนึ่งช่องทางที่จะช่วยเพิ่มยอดขาย แถมยังเป็นการประหยัดงบประมาณด้านการตลาด แม้เราจะต้องเสียกำไรจากการที่บริษัท หรือ Application ผู้ให้บริการับส่งอาหารแบบ Delivery ไปบ้าง แต่ผมเองมองว่าส่วนนี้เราจัดเป็นค่าการตลาดจะสบายใจกว่าครับ”
“มีคนช่วยโปรโมทอาหารหารให้ร้านเรา เราก็จ่ายค่าการตลาดให้เขาไปบ้าง ผมว่า Win-Win นะครับ ยิ่งยุคนี้ด้วยแล้ว เริ่มมีกลุ่มคนที่ไม่ค่อยอยากออกไปทานอาหารนอกบ้าน นอกออฟฟิต ก็จะใช้วิธีการสั่งอาหารผ่านทาง Application ต่าง ๆ มากยิ่งขึ้นเลยทีเดียว ร้านอาหารไหนที่ยังไม่นำเมนูอาหาร หรือยังไม่นำร้านไปไว้ใน Application เหล่านี้บ้าง ผมว่าควรจะรีบทำนะครับ เพราะแนวโน้มการจับจ่ายซื้ออาหารไปช่องทางนี้มากขึ้นจริง ๆ”
พยายามเก็บลิสลูกค้า โดยการเชิญชวนลูกค้าเข้าร่วม Line@ เพื่อสร้างสายสัมพันธ์และจัดกิจกรรมโปรโมชั่น
“อีกช่องทางที่ผมแนะนำ SMEs ให้ทำคือการเก็บลิสกลุ่มเป้าหมาย ลูกค้าเข้ามาไว้ใน Line@ ลิส อาจจะแลกด้วยการจัดโปรโมชั่นคนติดตามเรา อย่างเมื่อก่อนอาจะใช้โปรโมทชั่นว่ากด Like& Share ได้ส่วนลด เราอาจจะเพิ่มเป็นกดติดตาม Line@ หรือ Scan QR Code เพื่อรับส่วนลดต่าง ๆ”
“เมื่อเราเขาติดตามเราแล้วหน้าที่เราคือการสร้างสายสัมพันธ์ ส่งข้อมูลคอนเทนต์ดี ๆ ที่เป็นประโยชน์กับเขาไปอย่างต่อเนื่อง สม่ำเสมอ แต่อย่ามองเป็นการเก็บลิสเพื่อการขายเพียงอย่างเดียวนะครับ กลุ่มลูกค้าเหล่านี้ถือเป็นลูกค้า VIP เราควรสร้างสายสัมพันธ์ไว้นาน ๆ มีข่าวสารกิจกรรมอะไรก็ บอร์ดแคส ส่งหาเขาบ้าง มีโปรโมทชั่น คูปองส่วนลด หรือ บัตรสะสมแต้ม ก็สามารถทำได้ผ่าน Line@ นะครับ”
“ร้านอาหารก็สามารถนำวิธีการนี้ไปใช้กับธุรกิจได้เช่นกัน ผมเชื่อว่าจะเป็นการช่วยรักษาฐานลูกค้าเก่า และสร้างฐานลูกค้าใหม่ ๆ ด้วยการบอกต่อจากลูกค้าเก่าเหล่านี้แหละได้เป็นอย่างดี”
ทำธุรกิจไม่ว่าจะเป็น SMEs หรือ ร้านอาหาร สิ่งสำคัญคือการปรับตัวเพื่อให้อยู่ได้
“ทุกวันนี้ผมเองก็ต้องเรียนรู้อะไรใหม่ ๆ อยู่เสมอ บางความรู้ในอดีต เราแทบใช่ไม่ได้เลยในปัจจุบัน ต้องเรียนรู้ใหม่หมดเลย แต่สิ่งที่เรายังพอสามารถนำมาใช้ได้คือ ประสบการณ์ ที่จะเรียนรู้และอยู่กับปัญหาเหล่านั้น การตลาดออนไลน์มันค่อนข้างเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว นอกจากเรื่องปัญหาพื้นฐานในการบริหารจัดการร้านอาหารที่เราต้องพัฒนาอยู่ตลอดแล้ว เราเองก็ไม่ควรวางใจกับเทคโนโลยีเหล่านี้ครับ เพราะไม่เช่นนั้นคนที่จะมีปัญหาก็คือตัวเราเอง เปิดใจเรียนรู้กับเทคโนโลยี เพราะโลกธุรกิจยากมากครับที่จะหนี้เทคโนโลยีไปได้”
“สู้ ๆ ครับทีมงาน Taokaemai และเพื่อนแท้ร้านอาหาร เอาใจช่วยผู้ประกอบการร้านอาหาร รวมทั้ง SMEs ทุกท่านครับ”
ครบถ้วนทุกประเด็นสำคัญและจำเป็นต่อการทำการตลาดออนไลน์ อาจมีเพื่อน ๆ บางท่านไม่เข้าใจในบางจุด อยากให้เพื่อนๆ อ่านทบทวนในจุดที่ไม่เข้าใจ เพราะที่ผ่านมาเราส่วนใหญ่คุ้นชิ้นอยู่การทำการตลาดด้วย Facebook จนคิดว่า Facebook คือการทำการตลาด ซึ่งไม่ใช่เลย Facebook เป็นเพียงแค่เครื่องมือเดียว แต่ด้วยเป็นเครื่องมือที่หลายคนคิดว่าใช้ง่ายที่สุดจึงเอาธุรกิจไปฝากไว้กับ Facebook ทำให้ตัดโอกาสการทำการตลาดออนไลน์ช่องท่างอื่นๆ ไปหมด และสุดท้ายหลายคนก็บนเหมือนกันว่า กระเป๋าฉีกเพราะยิงแอด Facebook !
